به گزارش پایگاه خاطرات و نظرات یک ایرانی ساکن لبنان، اولین موضوعی که برای سفر یا اقامت به لبنان به نظر می رسد، مکانی برای سکونت است. با هم نگاهی داشته باشیم به وضع مسکن و محل اقامت در لبنان.
مسافرانی که برای سیاحت یا تجارت به لبنان سفر می کنند، بطور عمده برای اسکان به هتل مراجعه می کنند. از آنجا که لبنان کشوری توریستی بوده و همه به فکر سود بردن از صنعت توریسم هستند، چیزی مثل مهمانخانه که با قیمت نازل، تختی کرایه دهند وجود ندارد. همان مهمانخانه هم با کمی پیشرفت و مرتب کردن وضع خودش، خود را هتل سه ستاره می نامد و با سیستم هتل محاسبه می کند.هرچند خوابگاه هایی برای دانشجوها و کارگران فصلی به مدل مهمانخانه وجود دارد اما هم کم هستند و همیشه جای خالی ندارند، هم برای یک مسافر غریب، خیلی امن نیست و چندان ارزان هم نیست.
در لبنان ویلاهای مبله شیکی در مناطق خوش آب و هوا وجود دارد که با داشتن تمام امکانات رفاهی و وسایل زندگی، به توریست های پولدار عرب اجاره داده می شود که مایلند تابستان خود را در لبنان به سر ببرند. این نوع ویلاها از حدود 3000 دلار در ماه به بالا اجاره داده می شوند.
اجاره در لبنان
اگر بخواهید برای یک یا چند سال در لبنان سکونت کنید، آپارتمان، اقتصادی ترین گزینه است. در گذشته هزینه اجاره منزل در لبنان بسیار نازل بوده و مثلا یک آپارتمان مناسب را سالی فقط 200 دلار اجاره می دادند. اگر صاحبخانه می خواست مستاجر را بیرون کند باید رضایت او را به دست می آورد یا به او خسارت پرداخت می کرد. قانون قدیم اجاره، به سببِ نداشتن بندهای قانونی واضح، برای صاحبخانه ها سودمند نبود و ضرر می کردند و با اعتراض مستمر آنها، قانون جدیدی در لبنان شکل گرفت که قانون آزاد نامیده می شود. همچنین مصوبه هایی برای تبدیل قانون قدیم به جدید تصویب شد تا میزان اجاره را پله پله به مبلغ کنونی بازار برساند.
پس از جنگ 33 روزه سال 2006 که بسیاری از منازل شیعیان در ضاحیه و جنوب ویران شد و مردم زیادی آواره شدند، قیمت خرید و اجاره منزل ناگهان به شکل تورمی در کل لبنان بالا رفت. مثلا آپارتمان سه خوابه زیر 150 هزار دلار برای خرید پیدا نمی شد یا کمتر از ماهی 500 دلار اجاره نمی دادند. این جریان ادامه داشت تا جنگ در سوریه. پس از آنکه در ضاحیه بیروت انفجارهای تروریستی رخ داد، عده از از مردم منازل خود را فروختند و ترک کردند و به دهکده هایشان برگشتند. لذا قیمت منزل خصوصا در محله هایی که زیاد هدف تروریستها قرار گرفته بود اندکی کاهش یافت.
در قانون جدید خود مالک و مستاجر هستند که شرط و شروط می گذارند و در مورد قیمت توافق می کنند. مثلا شرط می گذارند اگر مالک خواست مستاجر را بیرون کند دو ماه قبل باید به او اطلاع دهد. یا مثلا تا سه سال ماکل اجاره را تغییر ندهد و اجازه بیرون کردن مستاجر را نداشته باشد.
راستی شاید برایتان جالب باشد که در لبنان رهن وجود ندارد. فقط اجاره می گیرند. هرچند ممکن است صاحبخانه اجاره یکسال را پیش بخواد. ولی رهن ندارند.
خانه، ویلا، آپارتمان
قیمت منزل یک یا دو طبقه در بیروت بسیار بسیار بالاست و تنها تجار و مسئولین ثروتمند می توانند چنین منازلی داشته باشند. یا اینکه منزل بسیار قدیمی باشد و از پنجاه شصت سال گذشته دست نخورده باشد و دور تا دور آن را آپارتمان سازی شده باشند. منازل ویلایی در روستاها و مناطق خوش آب و هوا وجود دارد که آن هم متعلق است به ثروتمندان دهکده. عموما تجار یا اساتیدی که خارج لبنان کسب درآمد کرده باشند از عهده خرید یا ساخت آن بر می آیند. این ویلا ها بسته به امکاناتی مثل استخر و جکوزی و فضای سبز و میزان خرجی که برای ساختنشان شده قیمتشان متفاوت است. تعداد اتاق یا متراژ، هیچ مبنای قانونی یا عرفی برای پایین و بالا رفتن قیمت ندارد. ممکن است طرف دو میلیون دلار خرج کرده باشد و بخواهد بیشتر یا کمتر از آن ویلا را بفروشد.
در گذشته هر پدری برای فرزند خودش یک خانه در زمینهای خودش می ساخت. اما امروزه حتی در روستاها آپارتمان های سه چهار طبقه ساخته می شود. مشکل گرانی مسکن باعث شده جوانها مجبور شوند به آپارتمان کوچک رضایت دهند. در دهکده ها می توان با هشتاد نود هزار دلار آپارتمان دویست متری نوساز و تمیز تهیه کرد.
سیستم قیمتگذاری مسکن
در لبنان برای خرید و فروش و ثبت و مالیات، دفاتری برای قیمت گذاری وجود دارد. این دفاتر قیمت ملک را تخمین میزنند. مثلا اگر کسی بخواهد وام مسکن دریافت کند، علاوه بر سند و مدارک دیگر باید برگه «قیمة تاجیریة عقاریة» از این دفاتر بگیرد. اما قیمت واقعی خرید یا اجاره خیلی متفاوت از این مبلغ است. هم اکنون در لبنان میزان اجاره یک خانه یا قیمت خرید آن قاعده ای ندارد. یعنی این طور نیست که بر اساس متراژ دقیق و تعداد اتاقها حساب شود. بسته به اینکه در کدام محله هستید و حدود قیمت چیست، صاحبخانه مبلغی را می خواهد که باید با هم به توافق برسید. عموما در مناطق فقیر نشین و پایین شهری ضاحیه، بر اساس تعداد اتاق هر اتاق را صد دلار حساب می کنند (حدودا). تعداد اتاق در لبنان به معنای تعداد اتاق خواب نیست! بلکه سالن پذیرایی را دو اتاق حساب می کنند. می گویند سالن و سفره، یعنی قسمتی برای نشیمن میهمان است قسمتی برای میز غذا. با این حساب منزلی که سه اتاق خواب و یک سالن دارد، را منزل 5 اتاقه می نامند. اجاره این منزل در کمترین حالت و در بدترین محله ها 500 دلار است. بسته به اینکه چند دستشویی و بالکن داشته باشد و چقدر مرتب و تمیز باشد و گچکاری و دکور منزل چقدر کار برده باشد، اندکی بالا و پایین می شود. این منزل ممکن است 100 متری باشد یا بیشتر. خیلی مهم نیست، مهم 5 اتاقه بودنش است. مبلغ اجاره برای منزلی عین آن اما در مناطق درست و حسابی تر ضاحیه، تا 1400 دلار بالا می رود. در مناطق بین ضاحیه و بیروت که 2000 دلار به بالا باید بپردازید.
در مناطق مسیحی نشین یا مناطق تجار اهل سنت اجاره منازل و قیمت خرید خیلی بیشتر است. یعنی در محله های نامرتب و پایین شهری آنها، منزل 5 اتاقه بالای ششصد هفتصد است.
آپارتمان مبله
اگر می خواهید برای یکی دو سال در لبنان باشید، بهترین گزینه آپارتمان مبله است. چرا که خرید کل اثاثیه و فروختن دوباره آن کلی ضرر است و به راحتی هم فروش نمی رود. آپارتمانهایی هستند که با مبل و فرش و پرده و دستگاه هایی مثل گاز و یخچال و ماشین رختشویی اجاره داده می شوند. این نوع اجاره هم تابع قانون خاصی نیست و هرچقدر بخواهند اضافه می کنند. مثلا اگر در محله ای عرف آپارتمان خالی 500 باشد ممکن است آپارتمان مبله را بین 700 تا 900 دلار بدهند. در محله های مرتب بیروت، بالای 1500 دلار اجاره ماهیانه یک آپارتمان مبله است.
قیمت زمین در لبنان
در هر شهر و دهکده ای قیمت زمین متفاوت است. یعنی بالای ده با پایین آن متفاوت است. زمین نزدیک راه اصلی با زمین دور از راه اصلی متفاوت است. محله مرکز ده گرانتر است از زمینهای دورتر. در لبنان هر هزار متر مربع را دونُم (دُلُم تلفظ می شود) می نامند. در یک دهکده ممکن است یک دونم از 40 هزار دلار تا 100 هزار یا بیشتر باشد. در شهر ها به علت کمبود فضا اصلا صحبت به دونم نمی رسد. قیمت یک متر زمین حداقل 1250 دلار است. یعنی آپارتمان صد متری زیر 125000 دلار وجود ندارد.
هرچقدر از شهرها دور شوید قیمت زمین، آپارتمان، و اجاره کمتر می شود.
معماری منازل
معماری منازل در لبنان ویژگی های خاص خود را دارد. نمای معماری قدیم آن هم با معماری جدید متفاوت است. اما از لحاظ داخلی، هنوز عموما حالت اندرونی و بیرونی دارند. یعنی از درب که وارد بشوید اول سالن پذیرایی است. اتاق خواب ها و آشپزخانه بوسیله راهرویی باریک قابل دسترسی است. هال ندارند و اتاقی برای نشیمن، جایگزین آن کرده اند. حتی خیلی از خانه های مسیحی ها هم این مدل را حفظ کرده اند. در معماری قدیم لبنان، هر شهری ساختمانها نمای خاص خودشان را داشتند. خانه های زیبا که از سنگهای سفید ساخته شده و پنجره های چوبی آن با محافظی چوبی برای باد و باران محافظت می شد بسیار زیباست. همه منازل در لبنان بالکن دارند که برای نشستن استفاده می شود. صبح ها در آن می نشینند و قهوه ای می نوشند و روزنامه می خوانند. عصرها و شب ها هم به گعده و قلیان کشیدن می گذرد.
دفتر معاملات ملکی
دفتر معاملات ملکی یا بقول لبنانی ها مکتب عقاری، مثل ایران محلی برای بریدن گوش مراجعین است! در ازای همراهی شما و نشان دادن یک منزل، 10 تا بیست دلار می گیرند. ضمن اینکه اگر منزلی را از طریق آنها اجاره کنید، به مقدار اجاره یک ماه از شما و به همان اندازه از صاحب خانه حق معامله دریافت می کنند.
امروزه هم مجله های آگهی برای یافتن منزل وجود دارد هم سایتهایی که مشخصات و تصاویری از منزل را برایتان نشان می دهند. با این حال هنوز بیشترین روش برای یافتن منزل این است که ساختمان به ساختمان، از سرایدار سوال می پرسند.
وام خرید مسکن
در لبنان بانک اسکان (مسکن) به لبنانی ها وام های مناسب با بهره بسیار بسیار اندک می دهد که زیر یکی دو درصد است. اما شرایط آن باعث می شود همه نتوانند استفاده کنند و فقط کارمندان و حقوق بگیران رده بالا بتوانند وام دریافت کنند. اگر فیش حقوقی معتبر مبنی بر دریافت ماهانه 1000 دلار ببرید حدود 75 هزار دلار وام می دهند که تا 63 سالگی می توانید بازپرداخت کنید. اگر فیش حقوقی 2000 دلاری ببرید وامی حدود 120 هزار دلار می دهند. در عمل، چون فقط مسیحی ها در شرکتهای با کلاس و رده بالا با حقوقهای بالا استخدام می شوند، این وامها به همه افراد نیازمند جامعه نمی رسد و فقط دکتر مهندسهای جوان می توانند وام دریافت کنند. از طرف دیگر بانکهای خصوصی هم وام مسکن می دهند. اما سود آن بسیار بالاست.
متقاضی پیش از تقاضای وام باید منزلی را بپسندد و با مالک صحبت کند، مبلغی حدود 15 یا 20 هزار دلار را به عنوان پول پیش پرداخت کند، قولنامه بنویسند، برگه قیمة التاجیریة را از کارشناس بگیرند، اوراق اداری مختلف را آماده کنند و سپس به بانک مراجعه کنند.
