آیه 155سوره بقره وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ

 ترجمه

وقطعاً شما را با چیزى از ترس، گرسنگى، زیان مالى وجانى وکمبود محصولات، آزمایش مى کنیم وصابران (در این حوادث وبلاها را) بشارت بده.

 

نکته ها

خداوند متعال، همه ى انسان ها را آزمایش مى کند، امّا آزمایش و امتحان همه یکسان نیست. تمام جهان، صحنه آزمایش و تمام مردم حتّى پیامبران نیز مورد امتحان قرار مى گیرند. باید بدانیم که آزمایش هاى خداوند براى رفع ابهام نیست، بلکه براى شکوفایى استعدادها و پرور ش انسان ها است. وسایل آزمایش الهى نیز تمام حوادث تلخ و شیرین و از جمله ترس و گرسنگى، زیان مالى و جانى و کمبود محصولات است. ترس از دشمن، محاصره ى اقتصادى، جنگ و جهاد و اعزام فرزندان و عزیزان به میدان هاى نبرد، از جمله امتحانات است.

 

براى پیروزى در آزمایشِ خوف از دشمن، نیاز به توکّل و یاد خداست و براى مبارزه با کمبودها، نیاز به صبر است که در دو آیه قبل ( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ ﴿۱۵۳﴾

ای اهل ایمان از صبر و نماز [برای حل مشکلات خود و پاک ماندن از آلودگی ها و رسیدن به رحمت حق] کمک بخواهید زیرا خدا با صابران است.

 وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاءٌ وَلَکِنْ لَا تَشْعُرُونَ ﴿۱۵۴﴾

و به آنان که در راه خدا کشته می شوند مرده نگویید، بلکه [در عالم برزخ] دارای حیات اند، ولی شما [کیفیت آن حیات را] درک نمی کنید). راه را نشان داده است.

 لازم نیست همه ى مردم با همه ى مسائل آزمایش شوند، بلکه ممکن است:

 

الف: هرکس با چیزى آزمایش شود.

ب: فردى در آزمایشى روسفید باشد، ولى در امتحان دیگرى رسوایى به بارآورد.

ج: ممکن است آزمایش فردى، وسیله ى آزمایش دیگران نیز باشد. [مانند ابلیس که با ادم آزمایش شد و از درگاه الهی رانده شد و ابلیس هم در کمینگاه ها ست تا ما به وسیله وسوسه های او آزمایش شویم_ققنوس بی بال در اوج آسمان]

 

گاهى کم شدن مال و محصولات یا پیدا شدن خوف و ترس و سایر مشکلات، به خاطر آزمایش الهى است، ولى در بعضى اوقات، این امور کیفر اعمال خود انسان هاست. انسان ها گاهى مرتکب بعضى گناهان مى شوند که خداوند آنهارا به برخى گرفتارى ها مبتلا مى کند. حضرت على علیه السلا م مى فرماید: انّ اللَّه یبتلى عباده عند الاعمال السیّئة بنقص الّثمرات و حبس البرکات و اغلاق خزائن الخیرات لیتوب تائب ویتذکّر متذکّر (465) همانا خداوند، بندگان خود را به خاطر اعمال فاسدشان، به کمبود محصول و حبس برکت و بسته شدن منابع خیر، گرفتار مى کند تا شاید متذکّر شوند و توبه نمایند.

 

البتّه همین تنبّه نیز آزمایش است، همانگونه که بر اثر ایمان نعمتى مى دهد که وسیله آزمایشى است؛ لاسقیناهم مآء غدقاً لِنَفتنهم فیه (466) همانا آبى گوارا به آنان نوشاندیم تا ایشان را آزمایش کنیم.

 

خداوند چندین عنایت به صابران نموده است از جمله:

 

1- محبّت. واللَّه یحبّ الصابرین (467)

2- نصرت. ان اللَّه مع الصابرین (468)

3- بهشت. یجزون الغرفة بما صبرو (469)

4- پاداش بى حساب. انما یوفّى الصّابرون اجرهم بغیر حساب (470)

5 - بشارت. بشّر الصابرین

 

راه پیروزى در آزمایش هاى الهى چند چیز است:

 

الف: صبر و مقاومت.

ب: توجّه به گذرا بودن حوادث و مشکلات.

ج: توجّه به تاریخ گذشتگان که چگونه مشکلات را پشت سر گذارده اند.

د: توجّه به اینکه همه مشکلات ما در منظر و دید خداست و همه چیز حساب دارد.

 

امام حسین علیه السلام وقتى فرزندش روى دستانش تیر خورد و شهید شد، فرمود: هَوِّن علىّ ما نزل بى انّه بعین اللّه (471) این حادثه سخت، چون خدا مى بیند برایم آسان مى نماید.

 

پیام ها

1- آزمایش و امتحان یک برنامه و سنّت حتمى الهى است. ولَنبلوَنّکم

2- ناگوارى ها، سبب مقاومت ورشد است. بسیارى از صفات انسان از قبیل صبر، رضا، تسلیم، قناعت، رهد، تقوا، حلم و ایثار، در سایه ى برخورد با تنگدستى ها است. وبشّر الصابرین

3- مورد بشارت، در آیه بیان نشده است تا شامل انواع بشارت هاى الهى باشد. بشّر الصابرین

_________________

465-تفسیر مجمع البیان.

466-آل عمران، 168 تا 170.

467-نهج البلاغه، خطبه 143.

468-جنّ، 16.

469-آل عمران، 146.

470-بقره، 153.

471-فرقان، 75.