پس از آن‌که عمر درگذشت، تا سه روز کار خلافت به جهت شورى تأخیر افتاد، روز چهارم که غرّۀ محرّم سال بیست و چهارم هجرى بود عثمان قمیص ١ خلافت را بر تن پوشید و دوازده سال الاّ کسرى مدت خلافت او طول کشید، و در اواخر سال سى و پنجم هجرى روز چهارشنبه بعد از عصر، مقتل او واقع شد.
و نقل شده: آن روزى که از دنیا رفت، نزد خازن او از مالش صد و پنجاه هزار دینار و هزار هزار درهم بوده، و قیمت ضیاع او که در وادى القرى و حنین بوده صد هزار دینار به‌شمار رفته، و اسب بسیار و شتر بى‌شمار از او باقى بماند.
و در ایام او جملۀ از صحابه به سبب عطایاى او مال‌دار شدند، مانند: زبیر بن العوام که خانه‌هاى قیمتى بنا کرد و بعد از وفاتش پنج هزار دینار و هزار اسب و هزار بنده و هزار کنیز و اشیاء دیگر از او به جاى بود. و مانند: طلحه که دولتش به مرتبۀ رسید که غلۀ عراقش هرروزى هزار دینار مى‌شده و بعضى بیشتر گفته‌اند. و دیگر عبد الرحمن بن عوف که صد اسب و هزار شتر و ده هزار گوسفند داشت، و بعد از فوتش ربع ثمن مالش هشتاد و چهار هزار بوده. و هکذا سعد بن ابى وقاص...
